«Θα παραδεχτώ πως έσφαλα, αν βρεθεί λύση συνύπαρξης»
Αγγελιοφόρος, 17.03.2013
Του Γιώργου Μουλκα
gmoulkas.wordpress.com
Να απομακρυνθούν προσωρινά οι βυζαντινές αρχαιότητες από τη θέση όπου εντοπίστηκαν, στο σταθμό του μετρό της Βενιζέλου, να συνεχιστεί η ανασκαφική έρευνα στα υποκείμενα στρώματα και στη συνέχεια να τοποθετηθούν και πάλι στην αρχική θέση τους όσα ευρήματα «χωρέσουν», αφού θα έχει πλέον ολοκληρωθεί η κατασκευή του έργου, προτείνει ο καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας και σύμβουλος της Αττικό Μετρό ΑΕ, Μιχάλης Τιβέριος.
Με τον τρόπο αυτό θα έχει αίσια έκβαση η κατασκευή του επίμαχου σταθμού, υποστηρίζει ο κ. Τιβέριος, ο οποίος είναι επίσης μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Παράλληλα, όπως εξηγεί, οι αρχαιολόγοι θα μπορέσουν να «διαβάσουν», μέσω της έρευνας, τις επόμενες σελίδες από την Ιστορία της πόλης, δηλαδή αυτές που αναφέρονται κυρίως στην εποχή του Γαλερίου (τέλη του 3ου – αρχές 4ου αιώνα μ.Χ.), όταν η Θεσσαλονίκη αναδείχθηκε σε πρωτεύουσα μίας κοσμοκρατορίας.
Η ιδανική λύση
Ωστόσο, ο κ. Τιβέριος σπεύδει να διευκρινίσει: «Αν πείστηκα από τους μηχανικούς της Αττικό Μετρό, κακώς πείστηκα κι αυτό είναι δικό μου λάθος. Οπως μου είπαν, είναι αδύνατη η συνύπαρξη του σταθμού της Βενιζέλου και των αρχαιοτήτων. Τώρα, όμως, θα πρέπει να δουν οι τεχνικοί εάν όντως μπορούν να βρουν λύση συνύπαρξης, χωρίς να μετακινηθούν οι αρχαιότητες. Αυτή θα ήταν η ιδανική και η πρώτη σε σημασία επιλογή, εάν όντως είναι εφαρμόσιμη».
Εχουν ή όχι εξαντληθεί όλες οι δυνατότητες προς αυτήν την κατεύθυνση; «Αυτό θα φανεί σύντομα», παρατηρεί ο κ. Τιβέριος, «καθώς ανέλαβαν να ασχοληθούν με τη λύση του προβλήματος και άλλοι μηχανικοί, εκτός της Αττικό Μετρό. Αν τυχόν βρουν λύση που επιτρέπει τη συνύπαρξη, δίχως τη μετατόπιση των αρχαίων, θα είμαι ο πρώτος που θα παραδεχθώ πως έσφαλα. "Καλά να πάθω", θα πω, "αφού πείστηκα από τους μηχανικούς της Αττικό Μετρό…"».
Τι συζητούν
Τι συζητούν, λοιπόν, οι ειδικοί επιστήμονες του ΑΠΘ και του ΤΕΕ, οι οποίοι συναντήθηκαν στις αρχές της εβδομάδας στην Αθήνα με εκπροσώπους της Αττικό Μετρό ΑΕ; «Εξετάζουν εναλλακτικές λύσεις», λέει ο κ. Τιβέριος, «αλλά πιστεύω πως όλοι οι μηχανικοί θα καταλήξουν σ' αυτό που εγώ έχω προτείνει εξαρχής, δηλαδή στην προσωρινή απομάκρυνση και στην επανατοποθέτηση των αρχαιοτήτων εντός του σταθμού. Βεβαίως, δε μιλάμε για όλες τις αρχαιότητες. Μόνο για ένα μέρος τους. Απ' όσο γνωρίζω, τα πιο σημαντικά μέρη του συνόλου της Μέσης Οδού μπορούν να επανέλθουν στη θέση τους. Οι υπόλοιπες αρχαιότητες, τα ακριβή αντίγραφα όλων των ευρημάτων, δηλαδή τα εκμαγεία, και ό,τι σημαντικό προκύψει από τις νέες ανασκαφές μπορούν να μεταφερθούν στο Λιμάνι, στην πρώτη προβλήτα, και να εκτεθούν εκεί».
«Είναι διαστρέβλωση»
Στην επισήμανση πως η τωρινή πρότασή του είναι διαφορετική απ' αυτήν που, όπως είχε ανακοινωθεί, υποστήριζε, ο κ. Τιβέριος απαντά: «Πρόκειται για διαστρέβλωση. Ουδέποτε πρότεινα να μεταφερθούν οι αρχαιότητες στο στρατόπεδο Παύλου Μελά. Αλλωστε, το ΚΑΣ αποφάσισε ότι οι αρχαιότητες μπορούν να μετακινηθούν και σε άλλο χώρο, εκτός του στρατοπέδου. Αυτός ο άλλος χώρος μπορεί να είναι τελικά ο ίδιος ο σταθμός της Βενιζέλου, αφού ολοκληρωθούν όλες οι ανασκαφές».
«Λένε πως ξεγελάστηκαν»
Παρέχονται, όμως, οι αναγκαίες εγγυήσεις για ένα τέτοιο εγχείρημα; «Το ΚΑΣ έλαβε όλα τα μέτρα διασφάλισης. Καμία πέτρα δε θα σηκωθεί από τη Βενιζέλου, αν προηγουμένως δεν εξασφαλιστεί με νόμιμο τρόπο ο χώρος όπου θα εκτεθούν τα ευρήματα. Ας μην ξεχνάμε, όμως, ότι η απόφαση του ΚΑΣ ήταν ομόφωνη. Τώρα βέβαια ακούμε διάφορες δικαιολογίες… Ορισμένοι λένε πως ξεγελάστηκαν ή έκαναν λάθος, επειδή δε ζήτησαν αυτοψία. Μα, γιατί να ζητήσουν αυτοψία; Αφού τα αρχαία είναι πολύ σημαντικά!».
«Σημαντικά ναι, αλλά όχι αμετακίνητα;», ρωτώ. «Ας μη γελιόμαστε. Ολα μπορούν να μεταφερθούν. Και δρόμοι και εκκλησίες και ναοί. Αυτό προκύπτει από τη διεθνή πρακτική», απαντά ο κ. Τιβέριος.
«Κάτι δεν πάει καλά…»
Σε ό,τι αφορά στην πρόσφατη απόφαση του δημοτικού συμβουλίου Θεσσαλονίκης, ο κ. Τιβέριος σχολιάζει: «Το μόνο θεσμοθετημένο όργανο για την τύχη των αρχαίων είναι το ΚΑΣ, που ήδη αποφάσισε. Σκεφτείτε κάθε οργανωμένη κοινωνική ομάδα να ζητάει αναπομπές στο ΚΑΣ ή εκείνη να αποφασίζει για την τύχη των αρχαίων. Τότε, θα έλεγα, πως κάτι δε θα πάει καλά σ' αυτήν τη χώρα…».
Για την Απελλού
Υπενθυμίζω πως ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης προτίθεται να προσφύγει ακόμη και στο Συμβούλιο της Επικρατείας. «Ο Γιάννης Μπουτάρης πιστεύει πως έχει δίκιο πέρα για πέρα. Τι να πω περισσότερο;», λέει ο κ. Τιβέριος και προσθέτει: «Δεν έχω, πάντως, δει τη φροντίδα του δήμου Θεσσαλονίκης για τα αρχαία της Δημητρίου Γούναρη ή τη βασιλική κάτω από την Γ' Σεπτεμβρίου. Και το ΚΑΣ ας ρωτήσει το δήμο για το τι γίνεται με τα αρχαία της Απελλού, που μας ταλάνισαν πριν από 20 χρόνια. Μπορώ, επίσης, να αναφέρω πολλά οικόπεδα που έχουν γίνει σκουπιδότοποι…».
Ο ίδιος συμμερίζεται την άποψη πως ο δήμος Θεσσαλονίκης αμφισβητεί επί της ουσίας το κύρος του ΚΑΣ και παραδέχεται πως «αισθάνεται πολύ άσχημα», επειδή έχει διαχωρίσει τη θέση του από την αρχαιολογική κοινότητα της Θεσσαλονίκης. «Κι εμένα η καρδιά μου είναι με τις αρχαιότητες, αλλά εδώ πρόκειται για ένα κοινωφελές έργο. Αλίμονο αν σταθούμε εμπόδιο στην ανάπτυξη της πόλης», λέει.
«Δεν είμαι σύμβουλος εργολάβων»
Για ποιους λόγους ένας καθηγητής Αρχαιολογίας -και μάλιστα μέλος της Ακαδημίας Αθηνών- αναλαμβάνει να προσφέρει τις υπηρεσίες του, ως σύμβουλος, στην Αττικό Μετρό ΑΕ, φτάνοντας μέχρι του σημείου να έρθει σε δημόσιες και έντονες αντιπαραθέσεις με τους συναδέλφους του αρχαιολόγους;
«Η Αττικό Μετρό δεν είναι εταιρία εργολάβων», λέει ο κ. Τιβέριος, «αλλά κρατική εταιρία, το διοικητικό συμβούλιο της οποίας τοποθετείται από τις εκάστοτε κυβερνήσεις. Αποδέχτηκα αυτήν τη θέση, κατόπιν παράκλησης ανώτερων κρατικών οργάνων, επειδή από το 2006 έως το 2011 είχε εκτελεστεί μόνον το 25% των αρχαιολογικών εργασιών στο μετρό της Θεσσαλονίκης. Και μέσα σε δύο χρόνια, από το 2011 έως σήμερα, ολοκληρώθηκε το 73% του αρχαιολογικού έργου, ενώ όλοι οι εργάτες που απασχολούνταν σε αρχαιολογικές εργασίες, συνολικά 500 άτομα, απέκτησαν συμβάσεις αορίστου χρόνου εξαρχής. Για τις υπηρεσίες μου αυτές αρνήθηκα να λάβω μισθό συμβούλου, αλλά αμείβομαι με 1.150 ευρώ το μήνα, μέσω προγράμματος του ΑΠΘ».
«Θα τρίβουν τα χέρια τους»
Και ο κ. Τιβέριος καταλήγει: «Επί της ουσίας έχει τελειώσει σχεδόν όλο το ανασκαφικό έργο στους σταθμούς του μετρό στο ιστορικό κέντρο της πόλης. Πλέον οι εργολάβοι δεν μπορούν να λένε πως φταίνε τα αρχαία που δεν προχωρά το έργο -κι ας μην είχαν οι ίδιοι χρήματα, για να αγοράσουν σίδερα. Βεβαίως, οι εργολάβοι θα τρίβουν τα χέρια τους, αν γίνει τώρα επανασχεδιασμός του σταθμού της Βενιζέλου. Είναι έτοιμοι να καταγγείλουν τη σύμβαση! Τι να κάνουμε όμως; Αυτή είναι η χώρα μας, ένα απέραντο τρελοκομείο… Πρέπει να την υποστούμε!».
