Θεσσαλονίκη: Στάση «Παπάφειο» τέλος για το μετρό;
Της Ντόνιας Κανιτσάκη
Αν επαληθευτεί το αρνητικό σενάριο το μετρό, στη βασική του γραμμή, θα έχει 12, αντί για 13 σταθμούς
Με κατάργηση απειλείται ένας από τους πιο σημαντικούς σταθμούς του μετρό της Θεσσαλονίκης, αυτός του Παπαφείου! Το ενδεχόμενο είναι ορατό, καθώς, σχεδόν τέσσερα χρόνια μετά την υπογραφή της σύμβασης κατασκευής του, το έργο είναι ακόμα μπλεγμένο σε ένα γραφειοκρατικό κυκεώνα.
Σήμερα, ο κίνδυνος να παραπεμφθεί στις ελληνικές καλένδες ο σταθμός «Παπάφειο» και το μετρό της Θεσσαλονίκης να… λαβωθεί είναι πολύ μεγάλος. Η ζημιά που θα γίνει στο έργο, αλλά και στην πόλη (αν γίνει πραγματικότητα αυτό το πολύ άσχημο, αλλά διόλου απίθανο σενάριο) θα είναι πολύ μεγάλη, καθώς χιλιάδες κάτοικοι που μένουν στην περιοχή της Τούμπας και θα μπορούσαν να εξυπηρετούνται μέσω του συγκεκριμένου σταθμού, θα μείνουν εκτός του υπόγειου μέσου σε σταθερή τροχιά.
Μπλοκάρισμα
Τον περασμένο Νοέμβριο ήρθε στο φως ο πρώτος από τους δύο μετροπόντικες, ο «Κωστίκας», ο οποίος έφτασε σε ένα κατάλληλα διαμορφωμένο φρεάτιο, έξω από τη Βιβλιοθήκη του ΑΠΘ. Την επόμενη εβδομάδα το… φως της μέρας αναμένεται να δει και ο δεύτερος μετροπόντικας, ο «Γιωρίκας». Τα δύο μηχανήματα μένουν σταματημένα περιμένοντας τις εξελίξεις στον επόμενο σταθμό, το «Παπάφειο».
Κι αυτό καθώς, προκειμένου να μπορέσουν να συνεχίσουν τη διάνοιξη των σηράγγων του μετρό, θα πρέπει στα σημεία όπου προγραμματίζεται η κατασκευή των σταθμών να έχουν προηγηθεί ορισμένες εργασίες. Ετσι, θα πρέπει να γίνει μετατόπιση των δικτύων και των αγωγών των οργανισμών κοινής ωφελείας (ύδρευση, αποχέτευση, ΔΕΗ, ΟΤΕ, φυσικό αέριο), αλλά και να κατασκευαστούν οι διαφραγματικοί τοίχοι, δηλαδή το περίβλημα του σταθμού. Μόνον αν προηγηθούν αυτές οι εργασίες (οι οποίες στα εργοτάξια των σταθμών Ευκλείδη, Φλέμινγκ και Αναλήψεως προχωρούν κανονικά, ενώ πρόκειται να ξεκινήσουν σύντομα και στο σταθμό Πατρικίου), μπορούν να προχωρήσουν οι μετροπόντικες. Πόσος χρόνος απαιτείται για την ολοκλήρωση αυτών των εργασιών στο σταθμό «Παπάφειο», ακόμη κι αν οι εργασίες ξεκινήσουν σήμερα; Τουλάχιστον έξι μήνες!
Δυστυχώς, όμως, αυτό δεν είναι το μεγάλο πρόβλημα. Το πρόβλημα είναι ότι, για να ξεκινήσουν οι προπαρασκευαστικές εργασίες στο Παπάφειο, πρέπει να διευθετηθεί μια σειρά από γραφειοκρατικά ζητήματα, τα οποία είναι… εξαιρετικά μπλεγμένα. Αν ακολουθηθούν οι διαδικασίες με βάση το γράμμα του νόμου (δικαστικές αποφάσεις, απαλλοτριώσεις κ.λπ.), είναι άγνωστο πόσος χρόνος θα απαιτηθεί. Και στο μεταξύ, οι μετροπόντικες δεν μπορεί να μένουν ακινητοποιημένοι, διότι όλο το έργο θα μείνει πίσω.
Ετσι, εξετάζεται πολύ σοβαρά το ενδεχόμενο να μη γίνει καθόλου σταθμός στο Παπάφειο.
Η γραφειοκρατία
Σύμφωνα με πληροφορίες του «Α», μέχρι σήμερα έχουν προχωρήσει οι διαδικασίες για την απαλλοτρίωση περίπου 900 τ.μ. που βρίσκονται στον αύλειο χώρο του Παπάφειου Ορφανοτροφείου και τον προσεχή Μάρτιο, αν δεν υπάρξει αναβολή, θα γίνει το δικαστήριο για να καθοριστεί η τιμή μονάδας της αποζημίωσης. Τα χρήματα θα δοθούν στο ίδρυμα.
Ωστόσο, εκτός από τα 900 τ.μ., για τις ανάγκες του μετρό και της κατασκευής του απαιτούνται άλλα δύο στρέμματα, ως «οιονεί δουλεία», κάτι που σημαίνει ότι η χρήση τους θα ανήκει στο Παπάφειο, ωστόσο στην πράξη δε θα μπορεί να τα εκμεταλλευτεί καθ’ οιονδήποτε τρόπο.
Στο μεταξύ, η διοίκηση του Παπαφείου πήρε στο παρελθόν απόφαση να παραχωρήσει τους χώρους που ζητήθηκαν, υπό τον όρο της αντιπαροχής, και με βασική προϋπόθεση η σχετική απόφαση να εγκριθεί από τις προϊστάμενες υπηρεσίες, δηλαδή το τότε υφυπουργείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Η απόφαση, που λήφθηκε με γνώμονα το συμφέρον της Θεσσαλονίκης και των κατοίκων της, άγνωστο για ποιους λόγους, δεν εγκρίθηκε ποτέ. Ετσι, ανεστάλη.
Πάντως, ακόμη κι αν σήμερα πάρουν… φωτιά τα συναρμόδια υπουργεία και τρέξουν τις διαδικασίες, θα πρέπει να γίνουν συμβολαιογραφικές πράξεις, να συμφωνηθεί τιμή αποζημίωσης, αλλά και να δοθεί έγκριση από το Εφετείο Αθηνών, όπως προβλέπεται. Στη συνέχεια, θα πρέπει να καταβληθούν τα χρήματα και τότε μόνο θα μπορέσει να εγκατασταθεί ο ανάδοχος στο εργοτάξιο.
Ομως, μέχρι να γίνουν αυτές οι διαδικασίες, θα περάσει πολύς χρόνος και οι μετροπόντικες δεν μπορούν να περιμένουν.
Εκ των υστέρων
Σύμφωνα με μηχανικούς που γνωρίζουν από έργα μετρό, υπάρχει τεχνικά η δυνατότητα οι δύο μετροπόντικες να συνεχίσουν το υπόγειο ταξίδι τους στα έγκατα της Θεσσαλονίκης και ο σταθμός «Παπάφειο» να κατασκευαστεί εκ των υστέρων. Ωστόσο, και σε αυτήν την περίπτωση, υπάρχουν προβλήματα. Ποια είναι αυτά; Πρώτο και κύριο το κόστος, που θα εκτιναχτεί, καθώς σημειακά θα πρέπει να γκρεμιστούν οι σήραγγες του μετρό που θα έχουν ήδη κατασκευαστεί. Και αν η κατασκευή του σταθμού γίνει εκ των υστέρων, πριν από την ολοκλήρωση του μετρό, έχει καλώς, καθώς το ζήτημα λύνεται. Αν όμως το έργο έχει ολοκληρωθεί, τότε θα πρέπει, για κάποιους μήνες, να διακοπεί η κυκλοφορία του μετρό.
Κάτι ανάλογο έγινε στην Αθήνα, με το σταθμό «Αγία Παρασκευή», όπου επί έξι μήνες το μετρό έπαψε να κινείται.
Το υπουργείο
Με προτροπή της ηγεσίας του υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, λύση στο… γρίφο ανέλαβε να βρει, τις τελευταίες μέρες, η Διευθύνουσα Υπηρεσία Μετρό Θεσσαλονίκης της «Αττικό Μετρό ΑΕ». Σύμφωνα με πληροφορίες, γίνονται προσπάθειες να ξεπεραστεί το πρόβλημα. Ο προσανατολισμός είναι να αποφευχθούν οι απαλλοτριώσεις και να γίνει προσωρινή κατάληψη του χώρου όπου θα εκτελεστούν οι εργασίες. Σε αυτήν την περίπτωση, θα χρειαστούν διυπουργικές αποφάσεις.
Στο μεταξύ, σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων, Πέτρο Κρητικό, «το μετρό σχεδιάστηκε και υλοποιείται χωρίς ουσιαστικό προγραμματισμό. Σχεδόν τέσσερα χρόνια μετά την υπογραφή της σύμβασης, βασικά θέματα δεν έχουν ακόμα επιλυθεί. Το ενδεχόμενο μη υλοποίησης του σταθμού στο Παπάφειο αποδεικνύει ότι δεν μπορεί μια υπηρεσία που βρίσκεται εκτός πόλης να υλοποιεί έργο στην πόλη. Πολύ παραπάνω όταν μιλάμε για ένα αστικό έργο, που ακόμη και η παραμικρή τοπική λεπτομέρεια πρέπει να ληφθεί υπόψη».
Οπως τονίζει ο κ. Κρητικός, «ο σταθμός στο Παπάφειο είναι βασικός για την εξυπηρέτηση της περιοχής της Τούμπας και η μη κατασκευή του θα είναι πλήγμα για την πόλη και τους κατοίκους της».
